بررسی رابطه بین ریسک و بازده سهام در بورس اوراق بهادار تهران: اثر شتاب و ریسک نقدشوندگی

هدف این تحقیق بررسی اینست که آیا عواملی همچون صرف بازدهی بازار، اندازه، نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار و شتاب، با و بدون عامل ریسک نقدشوندگی، توانایی توضیح بازدهی سهام را دارد. به همین منظور تعداد 67 شرکت تولیدی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، بر اساس روش غربال، به عنوان نمونه انتخاب گردیده است. داده ها برای دوره زمانی 1389-1386 به صورت ماهانه جمع آوری شده و بوسیله نرم افزار eviews به روش داده های تلفیقی مورد بررسی قرار گرفته است. به منظور آزمون فرضیه های تحقیق از مدل رگرسیون خطی چند متغیره استفاده شد. در مرحله اول رگرسیون چند متغیره بدون عامل ریسک نقد شوندگی برازش شد. نتایج حاصل از مدل بیانگر این موضوع بود که متغیر های صرف بازدهی بازار، نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار و عامل شتاب ارتباط معنی داری با صرف بازدهی بازار دارند. عامل اندازه دارای ارتباط معکوس بود که در سطح خطای 5 درصد معنی دارد نبود. در مرحله دوم عامل ریسک نقد شوندگی نیز به عنوان متغیر وابسته به مدل افزوده گردید. در این حالت ارتباط بین عوامل اندازه، نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار و عامل شتاب پس از لحاظ کردن عامل ریسک نقد شوندگی، خارج از دامنه معنی داری قرار داشت. بر این اساس اهداف اولیه تحقیق که بررسی تاثیر عامل ریسک نقدشوندگی بر معنی داری ارتباط بین متغیر های صرف بازدهی سهام، اندازه، نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار و عامل شتاب بود، مورد بررسی قرار گرفت و این نتیجه حاصل گردید: بین نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار سهام و عامل ریسک نقدشوندگی با صرف بازدهی سهام، ارتباط معنی داری وجود دارد. پس از افزودن عامل ریسک نقد شوندگی به مدل تاثیر این عوامل خنثی می گردد. بدین معنی که در سطح اطمینان 95 درصد ارتباط معنی داری بین این عوامل با صرف بازدهی سهام مشاهده نمی گردد. در مرحله آخر رگرسیون مرحله به مرحله برازش گردید تا مدلی که به بهترین نحو بیانگر عوامل موثر بر صرف بازدهی سهام باشد، حاصل گردد. بر این اساس، پس از حذف کردن متغیر های اندازه و شتاب از مدل، معادله ای بدست آمد که در آن ارتباط متغیر های صرف بازدهی سهام، نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار و نقدشوندگی با صرف بازدهی سهام در سطح اطمینان 95 درصد معنی دار گزارش می شود. همچنین تاثیر عامل نقدشوندگی بر صرف بازدهی سهام تا پنج دوره وقفه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این بررسی نشان داد که عامل نقد شوندگی تا دو دوره وقفه با صرف بازدهی سهام، در سطح خطای 10 درصد، ارتباط معکوس و معنی داری دارد. برای دوره های سوم به بعد ارتباط بین عامل نقدشوندگی با صرف بازدهی سهام معنی دار گزارش نمی شود. همچنین تاثیر عامل نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار نیز با یک دوره وقفه مورد آزمون قرار گرفت که نتیجه آن ارتباط معنی داری بین این دو متغیر نشان نمی دهد.